درمان آفت دهان

آفت یا استوماتیت آفتی که به عنوان زخم شانکر نیز شناخته می شود، به زخم های کوچک و دردناکی اطلاق می شود  که در داخل دهان ظاهر می شوند. آفت معمولاً فقط در نواحی غیرکراتینیزه مخاط دهان مانند داخل لب ها ، گونه ها یا کام نرم ، کف دهان، لثه ها یا زبان ایجاد می شوند. درمان آفت دهان با داروهای قابل دسترس درمان می شود. زخم‌های آفتی بسیار شبیه به زخم‌های ناشی از  ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) هستند که به عنوان تبخال نیز شناخته می‌شوند ، اما این تبخال معمولاً سطوح پوستی کراتینه شده مانند سطوح خارجی لب‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند. بر خلاف تبخال، آفت غیر مسری و ایدیوپاتیک است، به این معنی که مشخص نیست چرا برخی افراد به زخم آفتی مبتلا می شوند و برخی دیگر نه.

آفت تا 20 درصد از جمعیت را تحت تأثیر قرار می دهد و در زنان ، شایع تر است. آنها اغلب در افراد جوان بین 20 تا 30 سال رخ می دهند و با افزایش سن کمتر شایع می شوند.

سرطان دهان نیز ممکن است یکی از علائم آن شبیه به آفت دهانی باشد ولی بهتر است که حتما با یک پزشک متخصص معاینه گردد. دکتر حمید پاچناری متخصص و جراح فک و دهان و بهترین متخصص ایمپلنت دندان در زعفرانیه می باشد برای مراجعه و درمان و استفاده از خدمات زیبایی با این شماره ها ارتباط بگیرید:  ۰۲۱۲۶۲۰۵۶۱۰ – ۰۹۹۱۲۷۴۱۰۲۷

درمان های در دسترس در ایران :

۱- آفتین ژل

ژل موضعی حاوی عصاره ریشه گیاه شیرین بیان ، حاوی یک سرنگ پلاستیکی و ۵ عدد گوش پاک کن ، ۲۰ ثانیه بر روی آفت قرار دهید سپس دهان را بشویید

۲- محلول موضعی میرتکس باریج

محلول حاوی عصاره گیاه میرتکس

۵ بار در روز، هر بار ۱۰ قطره از محلول میرتکس را روی یک گوش پاک کن ریخته و به مدت ۲۰ تا ۳۰ ثانیه روی آفت قرار دهید

۳- قطره پرسیکا

حاوی مواد موثر گیاهان مسواک، نعناع و بومادران، روزی ۳ تا ۵ بار ، هربار ۱۰ تا ۱۵ قطره در ۱۵ میلی لیتر (۲ تا ۳ قاشق غذاخوری) آب ریخته شده و به مدت ۲۰ ثانیه در دهان غرغره و سپس دور ریخته شود

۴- پماد دهان ادکورتيل اورابيس

این پماد حاوی تریامسینولون ۰.۱ تا ۰.۲ درصد است

با کمک اپلیکاتور بعد از خشک کردن زخم ، روی آفت قرار داده شود

۵- پماد تریادنت Teriadent

حاوی تریامسینولون ۰.۱ درصد

روزی ۳ تا ۴ بار بر روی زخم آفت قرار دهید

۶- پماد آفتوپلکس

حاوی اسانس روغن مورد یا Mytrol

روی آفت را هر ۳ ساعت یکبار با مقداری از ژل آغشته کنید و تا بهبودی کامل ضایعه ادامه دهید

چه چیزی می تواند باعث ایجاد آفت شود؟

علت دقیق استوماتیت آفتی در حال حاضر مشخص نیست. با این حال، عوامل بسیاری وجود دارد که تصور می شود در این امر نقش داشته باشند.

عوامل خطر مرتبط شامل :

۱- سیستم ایمنی ضعیف

۲- استرس و اضطراب

۳- صدمات فیزیکی داخل دهان، مانند گاز گرفتن لب، دندان مصنوعی نامناسب، یا مسواک زدن خشن دندان یا درمان دندانپزشکی اخیر

۴- برخی از غذاهای اسیدی یا تند مانند قهوه، شکلات، پنیر، آجیل و مرکبات نیز ممکن است باعث ایجاد یا بدتر شدن زخم آفتی در برخی افراد شوند.

۵- به همین ترتیب، حساسیت به مواد تشکیل دهنده خمیر دندان و محصولات بهداشتی دهان، مانند سدیم لوریل سولفات، ممکن است باعث ایجاد  آفت شود

۶- تغییرات هورمونی

۷- تغییرات در میکروبیوم دهان مثل ویروس هرپس

۸- حدود 20 درصد موارد می تواند مربوط به کمبود آهن، فولیک اسید و ویتامین B6 و B12 باشد، اگرچه کمبودهای دیگری مانند ویتامین D ، روی یا تیامین نیز ممکن است دخیل باشد

۹- برخی از داروها، به ویژه عوامل شیمی درمانی، ممکن است به عنوان یک عارضه جانبی، باعث ایجاد آفت شوند.

۱۰- اگرچه کمتر رایج است، آفت ممکن است در نتیجه شرایط پزشکی مانند  بیماری سلیاک ، که یک  اختلال گوارشی  است ناشی از عدم تحمل خودایمنی به گلوتن، پروتئینی که در بیشتر غلات وجود دارد، ایجاد شود.
آنها همچنین می توانند در نتیجه  بیماری های التهابی روده مانند  بیماری کرون  و  کولیت اولسراتیو ایجاد شوند .
در نهایت، بیماری بهجت ، یک اختلال نادر است که باعث التهاب در سراسر بدن می شود ، می تواند فرد را مستعد ابتلا به  آفت شود .

چه چیزی باعث آفت مزمن می شود؟

آفت مزمن یا مکرر می تواند در اثر قرار گرفتن در معرض غذاهای خاصی ایجاد شود که به عنوان محرک شروع آفت شناخته شده است  . بهتر است از غذاهایی که دهان را تحریک می کنند اجتناب کنید و از یک رژیم غذایی متعادل از میوه ها، سبزیجات و غلات کامل استفاده کنید تا از کمبودهای تغذیه ای جلوگیری کنید.

اگر  به نظر می رسد که آفت با استرس  مرتبط است ، استفاده از تکنیک های کاهش استرس، مانند مدیتیشن و ورزش، ممکن است کمک کننده باشد.

اغلب، کسانی که مبتلا  به آفت های عودکننده هستند، سابقه خانوادگی این اختلال را دارند که ممکن است به دلیل عوامل ژنتیکی یا یک عامل مشترک در محیط، مانند برخی غذاها باشد.

علائم و نشانه های آفت چیست؟

علائم و نشانه های اولیه آفت شامل احساس سوزش یا ناراحتی در  مخاط دهان  است که یک یا دو روز قبل از شروع زخم شروع می شود.

۱- بیشتر موارد شامل زخم های آفتی مینور است که به صورت یک برآمدگی کوچک و برجسته در داخل دهان شروع می شود.
با بهبودی، برجستگی به زخمی تبدیل می‌شود که با پوششی از غشای فیبری پوشانده شده است که زرد یا سفید به نظر می‌رسد و حاشیه‌ قرمز کاملاً مشخصی دارد.
زخم‌های آفتی مینور معمولاً با حداقل درد همراه هستند و ضایعات تکی به اندازه چند میلی‌متر هستند و طی 7 تا 10 روز بدون ایجاد اسکار بهبود می‌یابند.
برخلاف زخم های رایج ناشی از عفونت های ویروسی، علائم عفونی مانند تب، بثورات پوستی، سردرد یا بزرگ شدن غدد لنفاوی معمولاً وجود ندارند.

همچنین دو نوع غیرمعمول دیگر استوماتیت آفتی به نام‌های زخم‌های آفتی ماژور و زخم‌های هرپتی‌فرم وجود دارد که بسیار شدیدتر و آزار دهنده تر هستند.

۲- زخم‌های آفتی ماژور عمیق‌تر، بزرگ‌تر هستند (یعنی اغلب به قطر 2 تا 3 سانتی‌متر)، می‌توانند مرزهای برجسته‌ نامنظم داشته باشند، و معمولاً هفته‌ها یا ماه‌ها طول می‌کشد تا بهبود یابد و اغلب جای زخم باقی می‌ماند.

۳- در نهایت، کمترین شکل آن،  زخم‌های آفتی عودکننده هرپتی‌فرم هستند  که از  زخم‌های متعددی تشکیل شده‌اند  که در گروه‌های 10 تا 100 تایی در سرتاسر دهان قرار می‌گیرند و قطر آنها 1 تا 2 میلی‌متر است.

آنها گاهی اوقات می توانند با هم ترکیب شوند و لکه های بزرگ و زخمی در دهان ایجاد کنند. اگرچه آنها معمولاً در چند روز بهبود می یابند، اما زخم های جدید می توانند به قدری مکرر عود کنند که باعث درد مداوم و مشکل در خوردن و آشامیدن شوند.

آفت چگونه تشخیص داده می شود؟

استوماتیت آفتی معمولاً بر اساس شرح حال کامل و معاینه فیزیکی تشخیص داده می شود.

در معاینه فیزیکی، زخم های آفتی بسیار متمایز به نظر می رسند.

اگر تب وجود داشته باشد یا سایر سیستم‌های بدن مانند چشم‌ها یا دستگاه تناسلی درگیر باشند، ممکن است به تشخیص‌های دیگری مانند  بیماری بهجت یا سندرم MAGIC (یعنی زخم‌های دهان و تناسلی همراه با غضروف ملتهب) مشکوک باشیم.

در طول معاینه فیزیکی، پزشکان باید علائم کم آبی بدن را بررسی کنند ، به ویژه در نوزادان و کودکان، زیرا زخم ها می توانند بسیار دردناک باشند و ممکن است خوردن و نوشیدن را دشوار کنند.

آزمایش و نمونه برداری برای تأیید آفت معمولاً ضروری نیست، اگرچه ممکن است در صورت مداوم یا شدید بودن، آزمایش های تشخیصی در نظر گرفته شود.

آزمایشات تشخیصی ممکن است شامل آزمایش خون برای ارزیابی کم خونی و همچنین مطالعات آهن، فولیک اسید یا ویتامین B12 برای ارزیابی کمبود تغذیه باشد.

نوتروپنی ، تعداد کم گلبول‌های سفید خون، می‌تواند به نقص ایمنی به‌عنوان علت آفت اشاره کند.

یک آنتی بادی ضد اندومیزیوم سرم و سنجش ترانس گلوتامیناز می تواند  بیماری سلیاک را تشخیص دهد.

در نهایت، آزمایش HIV را می‌توان در مواردی در نظر گرفت که شدید هستند، استوماتیت  هرپتی‌فرم یا آفت ماژور را نشان می‌دهند ، یا اگر زخم‌ها شامل مخاط کراتینه شده (یعنی کام سخت و لب‌های خارجی ) باشد.

آفت چگونه درمان می شود؟

هیچ درمان قطعی برای آفت وجود ندارد ، بنابراین هدف اصلی شناسایی و اجتناب از محرک‌ها است و درمان بصورت علامتی جهت کاهش درد و تسریع ترمیم زخم انجام می شود.

اقدامات پیشگیرانه شامل :

۱- اجتناب از ضربه به مخاط دهان
۲- استفاده از دندان مصنوعی مناسب
۳- مسواک زدن دندان ها با یک مسواک نرم
۴- در موارد کمبود تغذیه، مکمل های غذایی با آهن، روی یا ویتامین B ممکن است توصیه شود
۵- پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن برای افراد مبتلا به  بیماری سلیاک مهم است ، هم برای جلوگیری از زخم آفتی و هم از علائم گوارشی .

برای تسکین علائم و کوتاه کردن مدت زخم ها :

۱- افراد می توانند استامینوفن مصرف کنند یا از بنزوکائین موضعی بدون نسخه استفاده کنند

۲- اگر علائم شدیدتر باشد، درمان ممکن است شامل
– پوشش زخم (به عنوان مثال، بیسموت ساب سالیسیلات )
– ضد عفونی کننده ها (مانند کلرهگزیدین گلوکونات و پراکسید هیدروژن)
– عوامل ضد التهابی ، مانند کورتیکواستروئیدها (مانند ژل فلوسینونید و خمیر تریامسینولون )
– عوامل تعدیل کننده ایمنی (مانند داپسون ، متوترکسات یا رتینوئیدها )

۳- در نهایت، سایر گزینه های درمانی برای موارد شدید شامل کوتریزاسیون یا لیزر درمانی است.

آنچه باید در مورد آفت بدانید

استوماتیت آفتی به عنوان آفت نیز شناخته می شودو در حدود 20 درصد از جمعیت رخ می دهد. آنها معمولاً بر روی غشاهای مخاطی غیرکراتینه ای تشکیل می شوند که سطوح داخلی حفره دهان را پوشش می دهند ، مانند لب های داخلی ، داخل گونه ها و زبان .

استوماتیت آفتی می تواند به ضعف سیستم ایمنی ، خوردن برخی غذاها، افزایش سطح استرس و کمبودهای تغذیه ای مربوط باشد. آفت ها  اغلب عود می کنند و پیشگیری شامل مدیریت استرس، حفظ یک رژیم غذایی سالم و رعایت بهداشت دهان و دندان است. تشخيص اساساً بر اساس معاينه فيزيكي است و از آزمايش تشخيصي در موارد شديد و بدون بهبودي استفاده مي شود.

درمان شامل اصلاح فاکتورهای سبک زندگی است که می‌تواند فرد را مستعد ابتلا به آفت کند و همچنین استفاده از داروهای بدون نسخه و تجویزی برای مدیریت علائم.