جراحی دندان نهفته

دندان رویش نیافته را با دندان نهفته اشتباه نگیرید!

هر دندان دائمی، سن رویشی مشخصی دارد و دندانهای دائمی پس از افتادن دندانهای شیری به ترتیب رویش می یابند. برای مثال سن رویش نرمال دندان کانین (نیش) تقریبا در ۱۲ سالگی است و اگر دندان تا این سن و کمی بعد تر از آن رویش پیدا نکند ، در زیر استخوان نهفته خواهد شد و یا سن رویش کامل دندان عقل در حدود ۲۰ سالگی است و اگر تا این سن و کمی بعدتر از آن رویش پیدا نکند ، در زیر استخوان فک و یا لثه مدفون و نهفته خواهد شد.

دندان عقل نهفته

شایعترین نهفتگی در دندانها مربوط به دندان عقل فک پایین و بالا است . در حدود ۲۲٪ از افراد رخ می دهد. شیوع کلی آن در فک پایین بیشتر است.
سن رویشی نرمال دندانهای عقل ۲۰ سالگی است البته در بعضی موارد رویش با تاخیر انجام می شود و تا ۲۴ سالگی ادامه پیدا می کند. بنابراین ، هر دندان عقل که نهایتا تا ۲۴ سالگی بصورت مستقیم و کامل در دهان رویش پیدا نکرده باشد و بخشی از آن زیر لثه یا استخوان باشد، نهفته محسوب می شود و نیاز به جراحی خارج سازی دارد.

برای انجام خدمات زیبایی از جمله جراحی دندان نهفته عقل ، دندان نیش و دریافت مشاوره از دکتر حمید پاچناری متخصص و جراح فک و صورت با سالها سابقه و فعالیت در زمینه زیبایی با مراکز و بیمارستانهای معتبر می توانید از طریق شماره های زیر اقدام به دریافت نوبت نمایید: ۰۲۱۲۶۲۰۵۶۱۰ – ۰۹۹۱۲۷۴۱۰۲۷

علت نهفتگی دندان عقل

۱- کمبود فضا در استخوان فک
۲- رشد غیر قرینه ریشه های دندان عقل
۳- مسائل ژنتیکی

تشخیص دندان عقل نهفته

از طریق معاینات دندانپزشکی و تهیه رادیوگرافی پانورامیک (OPG) وجود دندان نهفته تشخیص داده می شود.

آیا برای جراحی دندان عقل حتما باید CBCT تهیه کنم؟

در اکثر موارد خیر، فقط در مواردی که عصب فک در لابلای ریشه دندان عقل قرار گرفته باشد یا دندان عقل در کف سینوس فک بالا قرار داشته باشد یا نهفتگی دندان عقل بسیار عمیق و پیچیده باشد این تصویر توسط جراح تجویز می شود.

چرا باید دندان عقل نهفته را خارج کرد؟

• احتمال پوسیدگی دندان آسیاب (مولر) دوم که نزدیک دندان عقل قرار دارد.
• احتمال تخریب ریشه و استخوان اطراف ریشه دندان آسیاب (مولر) دوم
• احتمال ایجاد کیست و تومور در اطراف دندان عقل نهفته (۱ تا ۳٪ افراد)
• احتمال بروز عفونت و آبسه فکی
• جلوگیری از شکستگی فک در اثر ضربات شدید

آیا دندان عقل باعث نامرتب شدن دندانهای جلویی می شود؟

برخلاف تصور عمومی، بود یا نبود دندان عقل نهفته یا غیر نهفته ، تاثیر چندانی در مرتب بودن و مرتب ماندن سایر دندانهای شما ندارد. یعنی جراحی دندان عقل باعث مرتب شدن دندانهای شما نمی شود.

بهترین سن برای جراحی دندان عقل

بهترین سن جهت جراحی دندان عقل نهفته بین ۱۸ تا ۲۵ سالگی است.
حتما توصیه میکنیم که جراحی قبل از ۲۵ سالگی انجام شود چرا که عوارض جراحی و سختی جراحی در این سنین بسیار کمتر است.

جراحی خارج سازی دندان عقل نهفته

بهترین روش درمان برای دندان عقل نهفته ، جراحی آن است و کشیدن ساده دندان نهفته با فشار شدید ابزارها کاملا غلط است و می تواند منجر به شکستن ریشه یا حتی فک شود.
جراحی دندان عقل نهفته، تحت بی حسی و در مطب قابل انجام است. برای این منظور برش کوچکی بر روی لثه پوشاننده دندان عقل زده می شود و استخوان روی دندان با فرز جراحی تراشیده و حذف می شود و پس از دسترسی به دندان عقل ، معمولا با بریدن تاج و ریشه های آن ، دندان بصورت چند تکه از فک خارج می شود. پس از آن بخیه زده می شود .

همیشه به بیماران توصیه می کنیم که جراحی دندان عقل نهفته بالا و پایین هر سمت باهم و در یک جلسه انجام شود، یعنی بالا و پایین سمت راست جلسه اول و بالا و پایین سمت چپ در جلسه دوم. بدین ترتیب تعداد جلسات جراحی کمتر و دوره درمان کوتاه تر می شود.

البته در بیمارانی که مایل به انجام جراحی صرفا در یک جلسه هستند و نسبت به جراحی احساس اضطراب دارند ، انتخاب دیگری وجود دارد و آن انجام جراحی هر ۴ دندان عقل نهفته در بیمارستان و تحت بیهوشی وصرفا در یک جلسه است که بیمار بلافاصله پس از به هوش آمدن از بیمارستان ترخیص می شود و بدین ترتیب هیچ شرایط دردناک و پر استرسی را تجربه نخواهد کرد.

آیا جراحی دندان عقل منجر به آسیب به عصب حسی فک و بی حسی لب و چانه می شود ؟

در برخی افراد ، ریشه های دندان عقل نهفته فک پایین در مجاورت کانال عصب فکی تحتانی قرار دارد . در این موارد قبل از جراحی تصویر CBCT تهیه می شود که موقعیت عصب بصورت سه بعدی برای جراح مشخص شود و تا حد امکان از وارد آمدن هر آسیبی به عصب جلوگیری کند. پس در بیشتر از ۹۹ درصد افراد ، این موضوع قابل پیشگیری است و رخ نخواهد داد. اما در کمتر از یک درصد موارد ممکن است عصب حین جراحی تحت فشار یا کشش قرار بگیرد که در بدترین حالت می تواند منجر به کم حسی پوست لب و چانه به مدت ۶ الی ۹ ماه شود که نهایتابه حالت طبیعی بر می گردد . اما در موارد بسیار نادری ممکن است قطع عصب و بی حسی دائمی رخ دهد که اکثرا از طریق تهیه CBCT و تکنیک درست جراحی قابل پیشگیری است.

آیا می توان دندان عقل نهفته را رها کرد و جراحی را انجام نداد؟

اینکار را به شما توصیه نمی کنیم.
رها کردن دندان عقل باعث موارد زیر می شود:

۱- پذیرفتن ریسک بروز عفونت، آبسه، پوسیدگی، تومور و کیست
۲- احتمال از دست رفتن دندان مجاور
۳- سخت تر شدن جراحی دندان نهفته در سنین بالاتر

فقط در افراد زیر می توان دندان عقل نهفته را نگه داشت و جراحی نکرد:

۱-در افراد بالای ۴۰ سال که دندان عقل زیر بیشتر از ۲ میلیمتر استخوان کاملا نهفته و بدون علامت است
۲-در مواردی که جراحی دندان نهفته منجر به آسیب شدید به ساختارهای اطراف می شود (در این حالت از جراحی دیگری بنام کرونکتومی یا قطع تاج استفاده می شود)

مدارک مورد نیاز قبل از جراحی دندان عقل نهفته

– رادیوگراعی پانورامیک
– تصویر CBCT در صورت لزوم
– مشاوره های تخصصی در صورت ابتلا به بیماری هایی مانند اختلال تیروئید و دیابت و .‌..

نکات قبل از جراحی دندان عقل نهفته

۱- سیگار و قلیان نکشید
حداقل از ۲ هفته قبل از جراحی ترک شود
۲- الکل مصرف نکنید
۳- داروهای ضد انعقاد و مکمل ها را با مشورت پزشک قطع کنید؛داروهای آسپیرین(۵روز)،پلاویکس(۵روز)، وارفارین(۳روز) ،آکسابین(۲۴الی ۴۸ ساعت) و ویتامین E و روغن ماهی و داروهای گیاهی(۲هفته) مثل جنسینگ ، جینکو ، سیر و … منجر به خونریزی می شوند و باید قبل از جراحی صرفا با تایید پزشک مربوطه قطع گردند
۴- از بروز تبخال پیشگیری کنید
تبخال باعث کنسل شدن جراحی شما تا برطرف شدن زخم آن می شود
۵- قبل از جراحی مسواک بزنید
۶- جهت کاهش درد و تورم ، یک ساعت قبل از جراحی یک عدد قرص بروفن ۴۰۰میلی گرم بخورید و یک عدد آمپول عضلانی دگزامتازون ۴ میلی گرم تزریق کنید
۷- جهت پیشگیری از عفونت در افرادی که مبتلا به دیابت(قند خون) هستند ، یک ساعت قبل از جراحی ۲ عدد کپسول آموکسی سیلین ۵۰۰ میلی گرم مصرف شود.

دندان کانین (نیش) نهفته

دومین دندان شایع نهفته ، دندان کانین فک بالاست . در این حالت دندان در استخوان کام (سقف دهان) مدفون می شود. این نهفتگی در ۲ الی ۳٪ افراد دیده می شود.
سن رویش نرمال دندان کانین تقریبا ۱۲ سالگی است با این حال در برخی افراد با تاخیر و در سن ۱۴ سالگی رخ می دهد. به هر ترتیب اگر این دندان در این بازه زمانی از استخوان بیرون نیاید در زیر استخوان فک بالا مدفون و نهفته خواهد شد. در اکثر افرادی که دچار این حالت هستند معمولا دندان کانین شیری که یک دندان کوچک است در فک باقی می ماند و نمی افتد.

علت نهفتگی دندان کانین

۱- کمبود فضا در استخوان فک
۲-کشیدن زودهنگام دندانهای شیری و دائمی
۳-مسائل ژنتیکی

تشخیص دندان کانین نهفته

از طریق معاینات دندانپزشکی و تهیه رادیوگرافی پانورامیک (OPG) وجود دندان نهفته تشخیص داده می شود.

آیا برای جراحی دندان کانین حتما باید CBCT تهیه کنم؟ در همه موارد باید CBCT تهیه شود تا موقعیت سه بعدی آن در استخوان مشخص شود.

علت انجام جراحی خارج سازی دندان کانین نهفته

1- جهت قرار دادن ایمپلنت در فک
2- پیشگیری از ایجاد کیست و تومور در اطراف آن

آیا راه حل دیگری غیر از جراحی خارج کردن دندان کانین نهفته وجود دارد؟

در مواردی که فضا در فک بالا وجود داشته باشد و نهفتگی دندان کانین (نیش) خیلی عمیق و پیچیده نباشد ، می توان از تکنیک بیرون کشیدن دندان کانین توسط سیم ارتودنسی استفاده کرد و دندان را به قوس دندانی برگرداند و آن را حفظ کرد که در ادامه توضیح داده خواهد شد

جراحی خارج سازی دندان کانین نهفته

این جراحی تحت بی حسی و در مطب قابل انجام است. پس از بی حس شدن فک بالا و کام ، برش بر روی لثه پوشاننده دندان نهفته در سقف دندان زده می شود و استخوان روی دندان با فرز تراشیده و حذف می شود . در ادامه دندان از فک خارج می شود و ناحیه بخیه خواهد شد.
در افرادی که نیاز به جراحی کانین نهفته دو طرفه دارند، یا در کودکان یا در افرادی که بشدت مضطرب هستند و یا در افرادی که دندان نهفته آنها بسیار پیچیده است و در کف بینی یا در کف سینوس قرار گرفته است ، امکان انجام جراحی تحت بیهوشی در بیمارستان وجود دارد و بیمار بلافاصله بعد از جراحی از بیمارستان مرخص خواهد شد

آیا انجام پیوند استخوان در محل جراحی خارج سازی دندان کانین نهفته ضروری است ؟

در مواردی که نیاز به قرار دادن ایمپلنت به جای دندان کانین نهفته است و استخوان ناحیه بدنبال جراحی خارج کردن دندان، ضعیف شده است ، جراح، حفره استخوانی ایجاد شده پس از جراحی دندان را با مواد استخوان ساز مصنوعی پیوند خواهد کرد. بدین ترتیب بعد از ۴ الی ۶ ماه تمام حفره با استخوان پر خواهد شد و استخوان کافی جهت قرار دادن ایمپلنت در دسترس جراح خواهد بود.

جراحی بیرون کشیدن دندان کانین نهفته با سیم ارتودنسی (canine exposure)

در این روش ، ابتدا متخصص جراحی تحت بی حسی ، استخوان و لثه روی دندان کانین نهفته را حذف می کند و براکت و سیم ارتودنسی را روی دندان می چسباند.
در مرحله دوم ، متخصص ارتودنسی با نیروها و ابزارهای ارتودنسی دندان را به تدریج از استخوان فک بیرون می کشد و در قوس دندانی و در کنار سایر دندانها قرار می دهد.
البته در مواردی که فضای کافی در فک وجود نداشته باشد قبل از هر کاری متخصص ارتودنسی باید فضا را در فک باز کند.
در نظر داشته باشید که اینکار در سنین نوجوانی و در محدوده زمانی رویش این دندان قابل انجام است و در افراد با سن بالاتر غیر ممکن است.

آیا می توان دندان کانین نهفته را رها کرد و جراحی را انجام نداد؟

خصوصا در افراد با سن بالاتر که دندان کانین نهفته زیر ضخامت قابل توجهی از استخوان مدفون شده است و هیچ علامت غیر طبیعی ندارد و در عین حال در مسیر قرار دادن ایمپلنت هم قرار ندارد می توان جراحی را انجام نداد اما بیمار حتما باید هر چند سال یکبار از دندان نهفته رادیوگرافی تهیه کند و توسط جراح ویزیت شود که در صورت بروز تغییرات نامطلوب بلافاصله جراحی انجام شود.

مدارک مورد نیاز قبل از جراحی دندان کانین

۱- رادیوگرافی پانورامیک
۲- تصویر CBCT
۳- مشاوره های تخصصی در صورت ابتلا به بیماری هایی مانند اختلال تیروئید و دیابت و .‌..
۴- ویزیت توسط متخصص ارتودنسی در صورت نیاز به بیرون کشیدن دندان با سیم ارتودنسی

مراقبت های پس از جراحی دندان

۱-سیگار قلیان نکشید حداقل تا ۲ ماه پس از جراحی مصرف دخانیات ممنوع است

۲-الکل مصرف نکنید

۳-کمپرس یخ استفاده کنید تورم پس از جراحی دندان نهفته کاملا طبیعی است . در طی ۳ روز اول پس از جراحی از کمپرس یخ استفاده کنید و هر ۱۰ دقیقه آنرا جابجا کنید

۴-از روز چهارم کمپرس گرم استفاده کنید مانند حوله گرم.بیش از حد داغ نباشد.در صورت وجود خونریزی کمپرس گرم ممنوع است.

۵-ترشح خونابه : در ۲ روز اول طبیعی است و برطرف خواهد شد. بهتر است در این مدت ترشحات دهان را دائما تف نکنید و آن را قورت بدهید وگرنه منجر به تشدید خونریزی می شود.

۶-کشیدن بخیه ها
بخیه های جذبی نیازی به کشیدن ندارند و معمولا پس از ۲الی۴ هفته حذف می شوند. اما بخیه های غیر جذبی بعد از ۲ هفته باید کشیده شود.

۷-کم حسی موقتی لب و چانه
در اکثر افراد این حالت رخ نمی دهد اما درصورت بروز بعد از مدتی برطرف خواهد شد.

۸-تورم و کبودی
تورم در روز سوم به حداکثر می رسد و پس از آن رو به کاهش می گذارد و بعد از ۱ الی ۲ هفته برطرف می شود.کبودی در محل جراحی خصوصا در افراد با سن بالاتر غیر طبیعی نیست و معمولا پس از ۱۰ روز از بین می رود.

۹-پانسمان فشاری روی محل جراحی
بمدت ۱ ساعت پس از جراحی آن را نگه دارید و سپس دور بیاندازید.

۱۰-بهداشت دهان را رعایت کنید
شستشوی دهان با دهانشویه کلرهگزیدین را از روز اول پس از جراحی شروع کنید
شستشوی دهان با سرم نمکی رقیق بعد از هر وعده غذایی انجام شود
مسواک را بعد از ۲۴ ساعت بدون وارد کردن فشار بر روی لب و چانه یا کشیدن بخیه ها انجام دهید
غرغره شدید یا تف کردن ممنوع است

۱۱-داروها را طبق نسخه مصرف کنید
معمولا پس از جراحی دندان عقل نهفته داروهای زیر تجویز می شود:
آنتی بیوتیک(مصرف سر ساعت تا آخرین عدد)-مسکن-آمپول دگزامتازون(تزریق عضلانی)-دهانشویه کلرهگزیدین-دهانشویه نرمال سالین.

۱۲-رژیم غذایی نرم و آبکی داشته باشید
در طی ۳ روز اول بعد از جراحی از جویدن مواد غذایی و خوردن غذاهای سفت پرهیز کنید. در این مدت از غذاهای نرم و آبکی و له شده توسط بلندر استفاده کنید مانند سوپ صاف شده یا فرنی یا پودر سرلاک یا آبمیوه یا پاستای نرم و … . طبیعتا در این دوره باید حجم وعده های غذایی کمتر ولی تعداد دفعات وعده های غذایی روزانه افزایش یابد. پس از ۳ روز به رژیم غذایی معمول برگردید اما بهتر است به مدت ۱ ماه در سمت جراحی غذا نجوید و از سمت مقابل فک برای جویدن استفاده کنید.

مدت استراحت و مرخصی مورد نیاز پس از جراحی دندان

– زمان رفتن به منزل در صورت انجام جراحی در بیمارستان و تحت بیهوشی
همان روز جراحی از بیمارستان مرخص می شوید

– مدت مرخصی
بهتر است ۱ الی ۲ روز بعد از جراحی مرخصی بگیرید

– ممنوعیت ورزشی ورزش های سبک مثل پیاده روی ، ۱ هفته بعد از جراحی بلامانع است.

عوارض و مشکلات احتمالی پس از جراحی دندان

خونریزی شدید و درد و تورم و کبودی
خونریزی خفیف یا ترشحات خونابه از محل جراحی در طی ۴۸ ساعت اول طبیعی است . در موارد نادر خصوصا در افرادی که مشکلات انعقادی یا فشار خون بالایی دارند ممکن است خونریزی شدید رخ دهد که نیاز به بخیه مجدد و پانسمان خواهد داشت.

عفونت
بسیار نادر هست و معمولا در افراد با نقص سیستم ایمنی مثل افراد تحت اشعه درمانی و شیمی درمانی و مبتلایان به دیابت و… و مصرف دخانیات و الکل و … و بهداشت ضعیف دهان و یا قطع خودسرانه آنتی بیوتیک رخ می دهد.علائم آن ترشح چرک ، تورم دردناک طولانی است.

بی حسی لب و چانه و زبان
قطع اعصاب حسی فک و زبان حین این جراحی نادر و در اکثر موارد قابل پیشگیری و برگشت پذیر است.

حفره خشک (dry socket)
در برخی موارد حفره جراحی دندان با تاخیر ترمیم می شود و منجر به درد شدید پس از جراحی و بوی بد دهان خواهد شد. در این حالت عفونت وجود ندارد. برای درمان این حالت نیاز به پانسمان روزانه زخم توسط جراح تا بر طرف شدن علائم است.

عدم حرکت دندان کانین در تکنیک بیرون کشیدن دندان با سیم ارتودنسی
این تکنیک موفقیت نسبی دارد و در برخی موارد دندان از استخوان خارج نمی شود و نیاز به جراحی خارج سازی آن وجود خواهد داشت

سایر دندانهای نهفته

احتمال نهفتگی در سایر دندانهای فکین نیز وجود دارد مانند:
۱- دندان مولر (آسیاب بزرگ) دوم فک پایین

۲- دندان پرمولر (آسیاب کوچک) فک بالا و پایین

۳- دندان کانین (نیش) فک پایین

۴- و سایر دندانها

همچنین امکان دارد بیمار تعدادی دندان اضافه در فکین خود داشته باشد که بدلیل اضافه بودن و نبود فضا در فک مدفون و نهفته شوند احتمال حالات فوق بسیار کم است و شرایط مشابهی با دندان عقل و کانین نهفته دارند و در اکثر موارد نیاز به جراحی خارج سازی آنها است.

کلام آخر

در صورت نیاز به اخذ مشاوره یا بروز هر مشکلی پس از جراحی ، با ما در تماس باشید ؛ تا پایان دوره درمان در کنار شما خواهیم بود. شماره تماس مطب دکتر پاچناری (اخذ نوبت) ۰۲۱۲۶۲۰۵۶۱۰ – ۰۹۹۱۲۷۴۱۰۲۷
مشاوره در واتس اپ یا تلگرام
۰۹۱۸۸۸۱۷۹۱۸
پیج اینستاگرام
@dr.hamid.pachenari