ارتوگناتیک یا جراحی اصلاحی فک چیست
جراحی ارتوگناتیک یا ارتوسرجری و یا حراحی اصلاحی فک در واقع جراحی زیبایی و یک درمان ترکیبی برای ناهنجاری فک می باشد ؛ در مرحله اول ارتودنتیست با کمک سیم و براکت دندانهای شما را برای جراحی مرتب و آماده میکند که این مرحله ممکن است از چند ماه تا ۲ سال طول بکشد و در مرحله دوم جراحی زیبایی فک تحت بیهوشی و در بیمارستان انجام می شود و بدین ترتیب دندانها و فکین شما فیت خواهند شد. جراحی ارتوگناتیک تاثیر چشمگیری در زیبایی صورت خواهد داشت و علاوه بر اینکه ظاهر صورت شما را زیباتر میکند ، تاثیرات عملکردی مهمی هم در پی خواهد داشت بدین ترتیب که باعث بهبود عملکرد جویدن ، تکلم و تنفس و حتی بهبود در خواب شما می شود.
مزایای جراحی ارتوگناتیک
- افزایش زیبایی صورت و فکین
- بهبود جوید
- بهبود تنفس
- بهبود تکلم
برای انجام خدمات زیبایی از جمله جراحی ارتوگناتیک (جراحی اصلاح فک یا ارتوسرجری) و دریافت مشاوره از دکتر حمید پاچناری متخصص و جراح فک و صورت با سالها سابقه و فعالیت در زمینه زیبایی با مراکز و بیمارستانهای معتبر می توانید از طریق شماره های زیر اقدام به دریافت نوبت نمایید: ۰۲۱۲۶۲۰۵۶۱۰ – ۰۹۹۱۲۷۴۱۰۲۷
علت بدشکلی فکی و نامرتبی دندانها
مسائل ژنتیکی
توارث ژنتیکی یکی از اصلی ترین عوامل نقص در شکل فکین است، خصوصا در افرادی که فک پایین بزرگ و بیرون زده (کلاس ۳) دارند و یا افرادی که دچار سندرم های ژنتیکی هستند مثل آپرت و کروزون
ضربه به فک و دندانها
هر گونه ضربه به فک یا مفصل آن یا شکستگی آنها خصوصا در سنین کودکی می تواند رشد استخوان فک را متوقف یا منحرف کند و منجر به کوچکی یا ناقرینگی یا کج شدن فک ها و یا حتی باز ماندن و یا قفل شدن فکین بشود
کشیدن زودهنگام دندانها
اینکار باعث تداخل در فیت شدن دندانها و فکین می شود و مسیر رشدی آنها را منحرف می کند
عادت های غلط کودک
مکیدن انگشت و یا پستونک بصورت طولانی مدت یکی از شایعترین دلایل باز ماندن فک در قسمت جلو دهان است که نهایتا منجر به بدشکل شدن استخوانهای هر دو فک می شود
عفونت گوش در کودکی
عفونت شدید درمان نشده گوش در کودکی میتواند منجر به تخریب مفصل فک پایین و ایجاد شرایطی مثل شکستگی مفصل فک شود ، بدین ترتیب فک پایین کوچک و تو رفته و بدنبال آن چانه بیمار هم عقب رفته می شود
لوزه حلقی بزرگ درمان نشده
لوزه بزرگ می تواند منجر به تنفس دهانی در کودک و بدنبال آن دراز شدن صورت کودک شود که در سنین بزرگسالی تشدید می شود
شکاف لب و کام
معمولا باعث کوچک و عقب رفته شدن فک بالا می شود و این افراد نیاز به شروع درمان از کودکی دارند
انواع اختلالات فکی
- کلاس ۲ (class2)
در این حالت معمولا فک پایین بیمار کوچک و عقب رفته است - کلاس ۳ (class3)
در این حالت معمولا فک پایین بیمار بزرگ و جلو زده است. البته در تعداد کمی از بیماران مثل افراد مبتلا به شکاف لب و کام ، فک بالای بیمار کوچک و عقب رفته است. - اپن بایت (openbite)
در این حالت فکین بیمار در قسمت جلویی باز است و دندانها بهم نمیرسند. این افراد معمولا صورت کشیده دارند - دیپ بایت (deepbite)
در این حالت فکین بیمار در قسمت جلویی بیش از حد بسته است و دندانهای بالا تقریبا تمام دندانهای پایین را می پوشاند. این افراد معمولا صورت کوتاه و مربعی دارند - ناقرینگی فکی (asymmetry)
در این حالت یکی از دو فک یا هر دو فک به یک سمت منحرف هستند . در اکثر موارد فک پایین به یک سمت کشیده شده و چانه بیمار در خط وسط صورت نیست
مدارک مورد نیاز قبل از جراحی ارتوگناتیک
۱- انجام درمان ارتودنسی مخصوص جراحی ، توسط ارتودنتیست قبل از جراحی
۲- ترمیم همه پوسیدگی ها و جرمگیری کامل توسط دندانپزشک
۳- جراحی دندانهای عقل نهفته توسط جراح ۶ ماه قبل از عمل
۴- قالبگیری از فکین یا اسکن سه بعدی فکین، بعد از اتمام ارتودنسی برای ساخت الگوی راهنمای جراحی
۵- فوتوگرافی (عکس رنگی صورت)
۶- تصاویر رادیولوژی پانورامیک، سفالومتری LAT و PA
۷- آزمایش خون و ادرار
۸- انجام سی تی اسکن سه بعدی در صورت لزوم
۹- مشاوره های تخصصی در صورت ابتلا به بیماری هایی مانند اختلال تیروئید و دیابت و ...
جراحی ارتوگناتیک چگونه انجام می شود؟
این جراحی زیبایی ، تحت بیهوشی کامل و در اتاق عمل بیمارستان انجام می شود.
هیچ برش جراحی بر روی پوست صورت انجام نمی شود و همه برش ها داخل دهانی هستند ، در بعضی موارد ممکن است در صورت نیاز برش ۳ میلیمتری روی پوست انجام شود که پس از جراحی بسرعت محو می شود.
پس از برش ها، استخوانهای فکین در دسترس جراحی قرار می گیرد. در ادامه برطبق نوع اختلال فکی ، استخوان فکین برش خورده و جابجا می شوند و پس از فیت شدن بر روی یکدیگر و در موقعیت ایده آل ، توسط پیچ و پلاکهای تیتانیومی فیکس و ثابت می شوند تا قطعات بهم جوش بخورند. در ادامه معمولا فکین توسط کش های مخصوص ارتودنسی (الاستیک) بسته می شوند تا میزان حرکت فک به حداقل برسد .
۱-کلاس ۲ (class2)
در این حالت معمولا فک پایین برش خورده و به جلو برده و سپس فیکس می شود . گاهی اوقات نیاز به جراحی همزمان هر دو فک هست و در اینصورت فک بالا به عقب برده می شود یا چرخانده می شود. و گاهی اوقات جراحی جلو آوردن چانه نیز همزمان انجام می شود
۲-کلاس ۳ (class3)
در این حالت اکثرا جراحی هر دو فک همراه با جراحی اصلاحی چانه و در موارد کمتر جراحی تک فک در فک پایین انجام می شود. بدین ترتیب که پس از برش فکین ، فک بالا به جلو و فک پایین به عقب برده و سپس فیکس می شوند و در ادامه چانه در موقعیت مطلوب فیکس می شود.
۳-اپن بایت (openbite)
در این حالت جراحی هر دو فک انجام می شود . ابتدا فکین برش خورده و سپس قسمت قدام فکین بسته و فیکس می شود. در بعضی موارد نیاز به دو یا سه قطعه کردن فک بالا وجود دارد که نتیجه درمان بهتر شود.
۴-دیپ بایت (deepbite)
در این حالت جراحی دو فک انجام می شود . و پس از برش فکین ، معمولا هر دو در جهت عقربه های ساعت چرخانده و ارتفاع صورت افزایش می یابد و سپس فک پایین و گاهی فک بالا به جلو آورده می شوند و سپس با پیچ و پلاک فیکس می شوند.
۵-ناقرینگی فکی (asymmetry)
در این حالت جراحی دو فک و جراحی همزمان چانه انجام می شود. پس از برش فکین ، ناقرینگی اصلاح شده و سپس چانه به موقعیت مرکزی آورده می شود . در این جراحی گاهی برای اصلاح انحراف ، سطح استخوان فک تحتانی جهت زیبایی و تقارن بیشتر تراشیده می شود.
نکات قبل از جراحی ارتوگناتیک
۱- سیگار و قلیان نکشید ، حداقل از ۲ الی ۴ هفته قبل از عمل ترک شود
۲- الکل مصرف نکنید
۳- داروهای ضد انعقاد و مکمل ها را با مشورت پزشک قطع کنید؛ داروهای آسپیرین (۵روز) ،پلاویکس (۵روز) ، وارفارین (۳روز) ،آکسابین (۲۴الی ۴۸ ساعت) و ویتامین E و روغن ماهی و داروهای گیاهی (۲هفته) مثل جنسینگ ، جینکو ، سیر و … منجر به خونریزی می شوند و باید قبل از جراحی صرفا با تایید پزشک مربوطه قطع گردند.
۴- از سرماخوردگی و سینوزیت دوری کنید ابتلا به عفونت های تنفسی منجر به کنسل شدن و به تاخیر افتادن عمل شما به مدت حداقل یکماه می شود.
۵- از بروز تبخال پیشگیری کنید تبخال باعث کنسل شدن عمل شما تا برطرف شدن زخم آن می شود.
۶- استحمام شب قبل از عمل شب قبل از عمل استحمام کنید و صورت و موها را بشویید ، حتما قبل از عمل مو های صورت را بصورت کامل shave کنید.
۷- شب قبل از عمل ناشتا باشید از ۸ الی ۱۰ ساعت قبل از ساعت عمل ناشتا باشید.
۸- کنترل هر گونه بیماری درمان نشده ،توسط متخصص مربوطه فشار خون،پرکاری یا کم کاری تیروئید، دیابت و …
۹- مژه مصنوعی ، ناخن مصنوعی ، لنز و زیورآلات خود را قبل از روز عمل خارج کنید.
۱۰- شب قبل از عمل مسواک بزنید.
مراقبت های پس از جراحی ارتوگناتیک
- سیگار قلیان نکشید حداقل تا ۲ ماه پس از جراحی مصرف دخانیات ممنوع است
- الکل مصرف نکنید
- کمپرس یخ استفاده کنید در طی ۳ روز اول پس از جراحی از کمپرس یخ استفاده کنید و هر ۱۰ دقیقه آنرا جابجا کنید
- از روز چهارم کمپرس گرم استفاده کنید مانند حوله گرم.بیش از حد داغ نباشد.در صورت وجود خونریزی کمپرس گرم ممنوع است
- خونریزی از بینی (در صورت جراحی فک بالا ، احتمال خونریزی بینی وجود دارد که معمولا با تامپون و قطره بینی(فنیل افرین) برطرف می شود)
- آبریزش دهانی
در طی چند روز اول پس از جراحی این اتفاق طبیعی هست و پس از ترمیم اولیه بافتها ، این حالت برطرف می شود - -سیم یا الاستیک های فکی طبق دستور برقرار باشد
معمولا روز پس از جراحی ، جراح فک بیمار را با کمک کش ارتودنسی یا سیم ،ثابت می کند .تا زمانی که جراح تایید نکرده آنها را حذف یا جابجا نکنید. پس از تایید پزشک و آموزش نحوه انداختن کش ها، بمدت ۱ الی ۱.۵ ماه از کش ارتودنسی(الاستیک) استفاده کنید. - همیشه در جیبتان قیچی یا کاتر سیم داشته باشید که در صورت بروز حالت تهوع و استفراغ بتوانید سریعا دهان را باز کنید.
- بمدت ۲ هفته فین نکنید
- بمدت ۲ الی ۴ هفته با نی ، آشامیدنی ها را ننوشید
- کشیدن بخیه ها
بخیه های داخل دهانی جذبی هستند و نیازی به کشیدن ندارند و معمولا پس از ۲ هفته حذف می شوند در صورت وجود بخیه پوستی ، باید بعد از ۵ روز کشیده شوند - کم حسی لب
پس از جراحی فک پایین ، احتمال کم حسی فک پایین زیاد هست و معمولا در عرض ۶ تا ۹ ماه کاملا برطرف می شود - تمرین حرکات صورت
بعد از ۲ هفته حرکات عضلات صورتی را تمرین کنید مانند لبخند زدن ، فشردن لبها بهم و سایر حالات صورت - ورزش و فعالیت سنگین نکنید
در طی ۲ ماه اول پس از جراحی ورزش های سنگین مثل بدنسازی و لیفت و ورزش های رزمی و همچنین شنا ممنوع است بعد از ۱ هفته می توانید ورزش های سبک مثل پیاده روی را شروع کنید - تورم و کبودی
تورم در روز سوم به حداکثر می رسد و پس از آن رو به کاهش می گذارد و بعد از ۱ الی ۲ هفته برطرف می شود.کبودی در محل جراحی خصوصا در افراد با سن بالاتر غیر طبیعی نیست و معمولا پس از ۱۰ روز از بین می رود - برگشتن قدرت و حرکات فک به حالت نرمال حداقل ۶ ماه پس از جراحی به حالت طبیعی بر می گردد
- پانسمان فشاری فکین (بهتر است ۲۴ الی ۴۸ ساعت در محل بماند)
- پانسمان و چسب چانه و چسب لب بالا (بهتر است بمدت ۱ هفته در محل بماند)
- تامپون بینی در جراحی فک بالا گاهی در بینی تامپون قرار داده می شود که بعد از ۲۴ ساعت خارج می شود
- بهداشت دهان ، دندانها و بینی را رعایت کنید: شستشوی دهان با دهانشویه کلرهگزیدین را از روز اول پس از جراحی شروع کنید، شستشوی دهان با سرم نمکی رقیق بعد از هر وعده غذایی انجام شود ، مسواک را بعد از ۲۴ ساعت بدون وارد کردن فشار بر روی فکین یا کشیدن بخیه ها انجام دهید، غرغره شدید یا تف کردن ممنوع است ،جهت رعایت بهداشت دهان در روزهای اول پس از جراحی کش یا سیم ها را خارج نکنید ، مگر با دستور پزشک و پس از آموزش نحوه انداختن کش ها
- داروها را طبق نسخه مصرف کنید
معمولا پس از جراحی ارتوگناتیک داروهای زیر تجویز می شود:
آنتی بیوتیک(مصرف سر ساعت تا آخرین عدد)-مسکن-ضد احتقان-آمپول دگزامتازون(تزریق عضلانی)-قطره های بینی(قطره نرمال سالین بصورت کامل و قطره فنیل افرین ۴ روز)-پماد تتراسایکین(بر روی بخیه پوستی)-پماد ویتامین A+D (بر روی لبها)-دهانشویه کلرهگزیدین-دهانشویه نرمال سالین - رژیم غذایی نرم و آبکی داشته باشید
در طی ۱.۵ الی ۲ ماه اول بعد از جراحی از جویدن مواد غذایی و خوردن غذاهای سفت و جویدنی پرهیز کنید. در این مدت از غذاهای نرم و آبکی و له شده توسط بلندر استفاده کنید مانند سوپ صاف شده یا فرنی یا پودر سرلاک یا آبمیوه یا پاستای نرم و … . طبیعتا در این دوره باید حجم وعده های غذایی کمتر ولی تعداد دفعات وعده های غذایی روزانه افزایش یابد - مایعات فراوان استفاده کنید
- استحمام با آب ولرم بعد از ۳ روز با رعایت پرهیز از وارد شدن ضربه به صورت و پرهیز از خیس شدن پانسمان و چسب های صورت قابل انجام است
- جهت مرطوب شدن هوای تنفسی در اتاقتان از بخور استفاده کنید
- از روز پس از جراحی شربت مولتی ویتامین را آغاز کنید یک قاشق غذاخوری بصورت روزانه
مراجعه مجدد به ارتودنتیست بعد از جراحی ارتوگناتیک
در طی ۱.۵ الی ۲ ماه اول بعد از جراحی معمولا بیمار تحت نظر جراح است و پس از آن توسط جراح به متخصص ارتودنسی اولیه ارجاع می گردد تا اصلاحات نهایی حرکات دندانی را شروع کند
مدت استراحت و مرخصی مورد نیاز پس از جراحی ارتوگناتیک
زمان رفتن به منزل معمولا ۱ الی ۲ روز بعد از جراحی از بیمارستان مرخص می شوید . بهتر است یک هفته بعد از عمل در منزل استراحت کنید.
مدت مرخصی بهتر است ۲ الی ۴ هفته بعد از عمل مرخصی بگیرید خصوصا در مشاغلی که نیاز به فعالیت بدنی سنگین دارند.
ممنوعیت ورزشی ورزش های سبک مثل پیاده روی ، ۱ الی ۲ هفته بعد از جراحی بلامانع است.
ورزش های سنگین مثل لیفت و بدنسازی و ورزش های رزمی و شنا حداقل بمدت ۲ ماه ممنوع است.
عوارض و مشکلات احتمالی پس از جراحی ارتوگناتیک
خونریزی شدید
خونریزی خفیف یا ترشحات خونابه از محل جراحی یا بینی بیمار در طی ۴۸ ساعت اول طبیعی است . خونریزی شدید نادر است و در فک بالا معمولا از سوراخ بینی یا پشت حلق رخ می دهد و در فک پایین بیشتر در کف دهان. این نوع خونریزی ابتدا با پانسمان فشاری و تمپون بینی کنترل می شود و در صورت ادامه پیدا کردن ، نیاز به بیهوشی و کنترل خونریزی در اتاق عمل هست.
عفونت
بسیار نادر هست و معمولا در افراد با نقص سیستم ایمنی مثل افراد تحت اشعه درمانی و شیمی درمانی و مبتلایان به دیابت و… و مصرف دخانیات و الکل و … و بهداشت ضعیف دهان و یا قطع خودسرانه آنتی بیوتیک رخ می دهد. علائم آن ترشح چرک ، تورم دردناک طولانی است
حالت تهوع و استفراغ
خصوصا در ۲۴ ساعت اول بعد از عمل رخ می دهد و تا حد امکان با داروهای تزریقی کنترل می شود
بی حسی لب و دندانها یا زبان و کام
قطع اعصاب حسی حین عمل جراحی ارتوگناتیک نادر است و در صورت بروز و عدم ترمیم منجر به بی حسی در ناحیه خواهد شد. این حالت نباید با تغییرات حسی نرمال پس از جراحی که در اکثر افراد رخ می دهد و برگشت پذیر است اشتباه گرفته شود.
آلرژی
در موارد نادر بیمار به پیچ و پلاک یا پروتز آلرژی نشان می دهد که در اسرع وقت باید خارج شوند
ریلپس یا عود اختلال فکی
برگشتن نتیجه درمان پس از عمل جراحی زیبایی فک بیشتر در افراد کلاس ۳ یعنی فک پایین بیرون زده و افراد با ناقرینگی فکی رخ می دهد. علت اصلی این حالت انجام جراحی قبل از اتمام رشد فکین است و سایر عوامل فیکس کردن نامناسب فکین ، طرح درمان ارتودنسی یا جراحی غلط و … . این حالت صرفا با جراحی مجدد قابل اصلاح است.
درد و صدای مفصل فکی
حداقل ۲۰ الی ۲۵ درصد جمعیت درگیر درد یا صداهای مفصلی هستند که باید قبل از جراحی ارتوگناتیک یا حین آن درمان شود وگرنه در اکثر موارد این علائم پس از جراحی تشدید می شوند.
تغییر شکل بینی
در جراحی فک بالا هر تغییری در موقعیت فک بالا منجر به تغییر شکل بینی می شود . در اکثر این افراد این تغییر خوشایند است ولی در تعداد کمی از بیماران خصوصا افرادی که قبل از جراحی ارتوگناتیک، جراحی زیبایی بینی انجام داده اند تغییرات بینی مطلوب نیست و ممکن است نیاز به جراحی اصلاحی بینی بعد از عمل داشته باشیم. بخاطر همین موضوع به بیماران توصیه می شود اول جراحی زیبایی فک را انجام دهند و جراحی زیبایی بینی بعد از آن انجام شود.
آیا جراحی ارتوگناتیک ارزش انجام دارد؟!
با توجه به تاثیر بشدت خیره کننده این عمل زیبایی در بهبود ظاهر بیمار و همچنین عملکرد فکین ، به جرات می توان گفت که جراحی ارتوگناتیک از معدود اعمال جراحی است که بیمار بلافاصله بعد از جراحی احساس رضایت کامل داشته و بنابراین تحمل مشکلات و مراقبت های پس از جراحی برای بیمار آسان می شود
آیا درمان جایگزین برای جراحی ارتوگناتیک هست؟
نقص در شکل و اندازه فکین را نمی توان با درمان ارتودنسی به تنهایی بر طرف کردن و تلاش برای بهم رساندن دندانها صرفا با کشیدن دندانها و ارتودنسی منجر به نتایج نامطلوب و برگشت نتیجه درمان می شود.
گاهی اوقات ، در برخی نقایص خفیف فکی ،می توان با استفاده از پروتز گونه و چانه و لب و یا جراحی زیبایی چانه به تنهایی، تا حد زیبایی نقص فکی را مخفی کرد.
کلام آخر
در صورت نیاز به اخذ مشاوره یا بروز هر مشکلی پس از جراحی ، با ما در تماس باشید ؛ تا پایان دوره درمان در کنار شما خواهیم بود. شماره تماس مطب دکتر پاچناری (اخذ نوبت) ۰۲۱۲۶۲۰۵۶۱۰ – ۰۹۹۱۲۷۴۱۰۲۷
مشاوره در واتس اپ یا تلگرام
۰۹۱۸۸۸۱۷۹۱۸
پیج اینستاگرام
@dr.hamid.pachenari
